Xu hướng áp dụng ESG và báo cáo bền vững trong doanh nghiệp Việt Nam

Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng quan tâm đến sự phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội, ESG và báo cáo bền vững đã trở thành xu hướng tất yếu mà các doanh nghiệp Việt Nam không thể bỏ qua. Việc áp dụng ESG không chỉ nâng cao hình ảnh thương hiệu, mà còn giúp doanh nghiệp phát triển lâu dài, thu hút đầu tư và tuân thủ các quy định pháp lý quốc tế.

Từ năm 2025, nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam bắt đầu xây dựng báo cáo phát triển bền vững theo chuẩn quốc tế. Đồng thời triển khai kế toán môi trường để theo dõi và giảm thiểu tác động tiêu cực lên hệ sinh thái. Bài viết này sẽ phân tích xu hướng, lợi ích, thách thức và hướng dẫn áp dụng ESG cho doanh nghiệp Việt Nam.

ESG là gì?

ESG là bộ ba các tiêu chí phi tài chính được sử dụng để đánh giá hiệu quả hoạt động bền vững và tác động xã hội của một doanh nghiệp.

• Environmental (Môi trường): Liên quan đến các tác động của doanh nghiệp đến môi trường tự nhiên. Các yếu tố bao gồm: quản lý khí thải carbon, sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý chất thải và ô nhiễm, sử dụng tài nguyên hiệu quả, bảo tồn đa dạng sinh học và thích ứng với biến đổi khí hậu.
• Social (Xã hội): Tập trung vào mối quan hệ của doanh nghiệp với nhân viên, nhà cung cấp, khách hàng và cộng đồng nơi doanh nghiệp hoạt động. Các yếu tố bao gồm: điều kiện lao động công bằng, an toàn và sức khỏe nghề nghiệp,…
• Governance (Quản trị): Đề cập đến cách thức doanh nghiệp được điều hành, lãnh đạo và kiểm soát. Các yếu tố bao gồm: cấu trúc quản trị công ty, đạo đức kinh doanh, chống tham nhũng, minh bạch thông tin,…

Tại sao ESG trở nên quan trọng với doanh nghiệp Việt Nam?

Xu hướng áp dụng ESG và báo cáo bền vững tại Việt Nam đang tăng tốc bởi nhiều yếu tố:

Áp lực từ nhà đầu tư

Ngày càng nhiều quỹ đầu tư, đặc biệt là quỹ đầu tư nước ngoài, xem xét các yếu tố ESG như một tiêu chí quan trọng khi ra quyết định đầu tư. Họ tin rằng các doanh nghiệp có hiệu suất ESG tốt sẽ có khả năng quản lý rủi ro tốt hơn và tạo ra lợi nhuận bền vững trong dài hạn.

Yêu cầu từ khách hàng và người tiêu dùng

Người tiêu dùng ngày nay có xu hướng ủng hộ các thương hiệu có trách nhiệm xã hội và môi trường. Việc công bố thông tin ESG và báo cáo bền vững giúp nâng cao hình ảnh thương hiệu và thu hút tệp khách hàng có ý thức.

Tuân thủ pháp luật và quy định

Chính phủ Việt Nam và các cơ quan quản lý đang dần đưa ra các quy định chặt chẽ hơn về bảo vệ môi trường, lao động và quản trị công ty, thúc đẩy các doanh nghiệp phải tuân thủ và công bố thông tin ESG và báo cáo bền vững.

Quản lý rủi ro và cơ hội

ESG giúp doanh nghiệp nhận diện và quản lý các rủi ro phi tài chính như biến đổi khí hậu, thiếu hụt tài nguyên, tranh chấp lao động, hay bê bối quản trị. Đồng thời, nó mở ra các cơ hội mới trong việc phát triển sản phẩm/dịch vụ bền vững, tiếp cận thị trường mới và thu hút nhân tài.

Nâng cao năng lực cạnh tranh

Doanh nghiệp áp dụng tốt ESG sẽ có lợi thế cạnh tranh, đặc biệt khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi các đối tác quốc tế ngày càng yêu cầu cao về tiêu chuẩn ESG.

Áp dụng ESG và báo cáo bền vững hỗ trợ doanh nghiệp phát triển lâu dài và giảm thiểu rủi ro.

Các tiêu chuẩn ESG quốc tế phổ biến

Để thực hiện xu hướng áp dụng ESG và báo cáo bền vững, doanh nghiệp cần hiểu về các khung và tiêu chuẩn được công nhận quốc tế. Mặc dù có nhiều khung và tiêu chuẩn ESG khác nhau, một số khung được sử dụng rộng rãi và có ảnh hưởng lớn:

Global Reporting Initiative (GRI)

GRI cung cấp các tiêu chuẩn chi tiết về cách thức công bố thông tin về tác động kinh tế, môi trường và xã hội của doanh nghiệp. Các tiêu chuẩn GRI được thiết kế để áp dụng cho mọi loại hình tổ chức, mọi quy mô và ngành nghề, giúp doanh nghiệp lập báo cáo phát triển bền vững một cách toàn diện.

Sustainability Accounting Standards Board (SASB)

SASB tập trung vào việc xác định các tiêu chuẩn công bố thông tin bền vững có liên quan về mặt tài chính cho 77 ngành công nghiệp khác nhau. SASB giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định dựa trên các thông tin ESG cụ thể và có tính định lượng, phù hợp với từng ngành.

Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD)

TCFD cung cấp một khung khuyến nghị về công bố thông tin liên quan đến rủi ro và cơ hội từ biến đổi khí hậu. Khung này giúp các tổ chức trình bày thông tin tài chính liên quan đến khí hậu một cách rõ ràng và nhất quán, đặc biệt quan trọng khi lập báo cáo bền vững về khía cạnh môi trường.

UN Sustainable Development Goals (SDGs)

Mặc dù không phải là một tiêu chuẩn báo cáo trực tiếp, 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc thường được doanh nghiệp sử dụng làm kim chỉ nam để định hướng các hoạt động và báo cáo phát triển bền vững của mình, thể hiện đóng góp vào các mục tiêu toàn cầu.

>>> Xem thêm: Xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ trong doanh nghiệp: Quy trình và lợi ích

Các yêu cầu về báo cáo bền vững tại Việt Nam

Tại Việt Nam, xu hướng áp dụng ESG và báo cáo bền vững đang được thúc đẩy bởi:

• Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN): Các quy định hiện hành, đặc biệt là Thông tư 96/2020/TT-BTC, yêu cầu các công ty niêm yết phải công bố thông tin báo cáo phát triển bền vững trong báo cáo thường niên, hoặc lập báo cáo riêng. Hướng dẫn này khuyến khích việc áp dụng khung GRI.
• Luật Bảo vệ môi trường 2020: Đặt ra các yêu cầu chặt chẽ hơn về việc theo dõi, báo cáo và giảm thiểu tác động môi trường của doanh nghiệp, thúc đẩy vai trò của kế toán môi trường.
• Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh: Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chiến lược và kế hoạch hành động nhằm thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, khuyến khích doanh nghiệp tích hợp các yếu tố ESG.

Việc tích hợp các yếu tố ESG và báo cáo bền vững vào chiến lược kinh doanh giúp doanh nghiệp phát triển một cách ổn định.

Lợi ích khi áp dụng ESG và báo cáo bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam

Việc tiên phong trong xu hướng áp dụng ESG và báo cáo bền vững mang lại nhiều lợi ích chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam.

Nâng cao uy tín và hình ảnh thương hiệu

Doanh nghiệp có cam kết mạnh mẽ với ESG và công bố báo cáo bền vững minh bạch sẽ xây dựng được hình ảnh tích cực trong mắt khách hàng, đối tác và cộng đồng. Điều này giúp tăng cường lòng tin, tạo sự khác biệt và nâng cao giá trị thương hiệu trên thị trường.

Thu hút và giữ chân nhân tài

Thế hệ lao động trẻ ngày nay, đặc biệt là Gen Z, quan tâm nhiều hơn đến mục đích và giá trị của doanh nghiệp. Một công ty có chiến lược ESG mạnh mẽ, cam kết với các vấn đề xã hội và môi trường, sẽ dễ dàng thu hút và giữ chân nhân tài chất lượng cao.

Tiếp cận nguồn vốn bền vững và nhà đầu tư mới

Ngày càng nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ đầu tư quốc tế, ưu tiên các doanh nghiệp có hiệu suất ESG tốt. Việc có một báo cáo phát triển bền vững chất lượng cao giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn “xanh”, vốn đầu tư có trách nhiệm và mở rộng cơ hội hợp tác với các nhà đầu tư nước ngoài.

Quản lý rủi ro và giảm chi phí hoạt động

Việc áp dụng tiêu chuẩn ESG giúp doanh nghiệp nhận diện sớm các rủi ro liên quan đến môi trường, xã hội và quản trị. Từ đó, doanh nghiệp có thể chủ động đưa ra các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu tác động tiêu cực và tránh các khoản phạt hoặc tổn thất tài chính. Hơn nữa, việc tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, nước và vật liệu thông qua kế toán môi trường cũng giúp tiết kiệm chi phí đáng kể.

Cải thiện hiệu quả hoạt động và đổi mới sáng tạo

Việc tích hợp ESG thường thúc đẩy doanh nghiệp xem xét lại các quy trình hoạt động; tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để giảm thiểu tác động môi trường hoặc cải thiện điều kiện xã hội. Điều này có thể dẫn đến việc đổi mới sản phẩm, dịch vụ, và quy trình, từ đó nâng cao hiệu quả tổng thể và khả năng cạnh tranh.

Tăng cường khả năng tuân thủ pháp luật và giảm rủi ro pháp lý

Với các quy định ngày càng chặt chẽ về môi trường và lao động, việc áp dụng ESG và báo cáo bền vững giúp doanh nghiệp chủ động tuân thủ pháp luật. Do đó giảm thiểu nguy cơ bị phạt hoặc đối mặt với các vụ kiện tụng liên quan đến các vấn đề môi trường và xã hội.

Việc áp dụng ESG và báo cáo bền vững mang lại nhiều lợi ích chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam.

Thách thức và giải pháp khi áp dụng ESG tại Việt Nam

Mặc dù xu hướng áp dụng ESG và báo cáo bền vững đang tăng trưởng mạnh, doanh nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức.

Thách thức

• Thiếu nhận thức và cam kết ban đầu: Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là DNNVV, vẫn chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng và lợi ích của ESG.
• Hạn chế về nguồn lực: Việc thu thập dữ liệu, đo lường và lập báo cáo phát triển bền vững đòi hỏi thời gian, chi phí và nguồn lực nhân sự chuyên môn, điều mà nhiều doanh nghiệp còn thiếu.
• Thiếu dữ liệu và công cụ: Việc thu thập dữ liệu ESG đáng tin cậy và có hệ thống còn là một thách thức. Đặc biệt khi chưa có sự chuẩn hóa về kế toán môi trường và các chỉ số báo cáo.
• Phức tạp trong việc áp dụng tiêu chuẩn: Có nhiều tiêu chuẩn ESG khác nhau, khiến doanh nghiệp khó lựa chọn và áp dụng một cách phù hợp.
• Kháng cự từ nội bộ: Thay đổi quy trình và tư duy để tích hợp ESG có thể gặp phải sự kháng cự từ các phòng ban hoặc nhân viên.
• Quy định pháp luật chưa đồng bộ hoàn toàn: Mặc dù có nhiều tiến bộ, nhưng khung pháp lý về ESG và báo cáo bền vững ở Việt Nam vẫn đang trong quá trình hoàn thiện và cần sự đồng bộ hơn.

Thách thức khi triển khai ESG và báo cáo bền vững là hạn chế về kiến thức và nguồn lực tại doanh nghiệp Việt Nam.

Giải pháp

• Nâng cao nhận thức và đào tạo: Tổ chức các buổi hội thảo, đào tạo cho lãnh đạo và nhân viên về tầm quan trọng của ESG và báo cáo bền vững, lợi ích và cách thức triển khai.
• Bắt đầu từ những bước nhỏ: Không cần phải triển khai toàn diện ngay lập tức. Doanh nghiệp có thể bắt đầu bằng việc tập trung vào các vấn đề ESG trọng yếu nhất, dễ đo lường và có thể tạo ra tác động lớn.
• Đầu tư vào công nghệ và chuyên môn: Sử dụng các phần mềm quản lý dữ liệu ESG, thuê chuyên gia tư vấn hoặc đào tạo nhân sự nội bộ có kiến thức về kế toán môi trường và tiêu chuẩn ESG.
• Hợp tác và học hỏi: Tham gia các hiệp hội, diễn đàn về bền vững để học hỏi kinh nghiệm từ các doanh nghiệp khác đã triển khai thành công, và tìm kiếm cơ hội hợp tác.
• Tận dụng chính sách hỗ trợ: Nắm bắt và tận dụng các chính sách, chương trình hỗ trợ từ chính phủ, các tổ chức quốc tế hoặc các tổ chức tài chính dành cho các doanh nghiệp áp dụng bền vững.
• Thiết lập quy trình đo lường và báo cáo minh bạch: Xây dựng hệ thống thu thập, quản lý và báo cáo dữ liệu ESG một cách minh bạch, nhất quán theo các chuẩn mực quốc tế. Từ đó tăng cường sự tin cậy của báo cáo phát triển bền vững.

>>> Xem thêm: Quy trình pháp lý mua bán sáp nhập doanh nghiệp tại Việt Nam

Xu hướng ESG và báo cáo bền vững không chỉ là yêu cầu tất yếu của thị trường toàn cầu mà còn là chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển dài hạn. Bằng việc áp dụng tiêu chuẩn ESG và triển khai kế toán môi trường, các công ty có thể gia tăng lợi thế cạnh tranh, thu hút vốn đầu tư xanh và xây dựng thương hiệu uy tín.

Nếu bạn đang tìm kiếm đối tác tư vấn về các chỉ số ESG và báo cáo bền vững, quy trình lập báo cáo bền vững hoặc triển khai kế toán môi trường để đo lường tác động – Kế toán Sao Kim là lựa chọn đáng tin cậy. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn. Chúng tôi cam kết hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững, đồng thời tạo ra giá trị lâu dài cho cộng đồng và xã hội. 

Hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline: 0879 299 777 để được tư vấn nhanh chóng và chính xác.